ΚΕΦΑΛΑΙΟ I’
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΒΑΣΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ (Μάιος 1919)
George Horton
“H Κατάρα της Ασίας” – 1926
Μετάφραση Γεωργίου Λ. Τσελίκα
Εγύρισα στη Σμύρνη στα 1919 λίγον καιρό μετά την απόβαση του Ελληνικού στρατού στην πόλη αυτή. Επειδή το Τουρκικό σχέδιο εξοντώσεως είχε τεθεί σε πλήρη εφαρμογή πριν απ’ την άφιξη των Ελληνικών στρατευμάτων, οι Έλληνες χωρικοί είχαν διωχθεί απ’ όλη την περιφέρεια με εξαίρεση, μόνο της ίδιας της πόλεως, και πολλοί κάτοικοι είχαν εξαφανιστεί όπως είχαν καταστραφεί και τ’ αγροκτήματα τους και τα χωριά τους. Είχαν διασκορπιστεί μέσα στα Ελληνικά νησιά, καθώς και στην ηπειρωτική Ελλάδα και στη Θεσ/νίκη οπού η Ελληνική κυβέρνηση είχε κατασκευάσει παραπήγματα για τη στέγαση τους και είχε λάβει χώρα ένας σημαντικός εποικισμός από αυτούς.
Πολλά έχουν λεχθεί για ωμότητες και σφαγές πού διέπραξαν τα Ελληνικά στρατεύματα κατά την απόβαση τους στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919. Στην πραγματικότητα τα συμβάντα πού έλαβαν χώρα την ήμερα της αποβάσεως και τις λίγες μέρες πού ακολούθησαν, έχουν μεγαλοποιηθεί ωσότου μεταφέρθηκαν στην δημόσια γνώμη σε πολύ μεγαλύτερες αναλογίες από ό,τι είχε γίνει με την προσχεδιασμένη εξόντωση ολοκλήρων εθνών απ’ τους Τούρκους και δεν φαίνεται να έχει δοθεί καμμιά προσοχή στην ταχεία εξάλειψη των ταραχών απ’ τις Ελληνικές αρχές και στην άμεση τιμωρία των κυριωτέρων δραστών, μερικών απ’ τους οποίους και με θάνατο. Τα σχετικά συμβάντα όπως μετεδόθησαν από Αμερικανούς Ιεραποστόλους, επιχειρηματίες και άλλα αναμφίβολου αξιοπιστίας άτομα, έχουν ως έξης: Το βράδυ της προτεραίας της αποβάσεως έλαβε χώρα μια συγκέντρωση των ναυτικών διοικητών και όπως ανεκοίνωσε ένας απ’ αυτούς πού έλαβαν μέρος στη συγκέντρωση, έγινε συζήτηση σχετικά με το σχέδιο, βάσει του οποίου έπρεπε να εκτελεστεί η επιχείρηση αυτή. Εκείνος πού έδωσε τις πληροφορίες μου εδήλωσε ότι ο Αμερικανός ναυτικός διοικητής ήταν της γνώμης ότι έπρεπε να συνεργασθούν με τους Έλληνες στην αστυνόμευση των διαφόρων τομέων της πόλεως δια του ναυτικού των συμμάχων, αλλ’ ότι ο Άγγλος υποστήριξε την γνώμη ν αφήσουν τους Έλληνες «να κάμουν μόνοι τους τη δουλειά όλη». Η πληροφορία αυτή μου εδόθη από δεύτερο χέρι και η ακρίβεια της δεν μπορεί να εξακριβωθεί ασφαλώς, φαίνεται όμως πιθανή.
Όπως κι αν έχει το πράγμα, η συμβουλή πού αποδίδεται στον Αμερικανό ήταν ορθή από πρακτική άποψη, δεν μπορούσε όμως να εφαρμοστεί για προφανείς λόγους. Δεν μπορούσαμε να αποβιβασθούμε γιατί είμαστε, όπως συνήθως συνέβαινε, «παρατηρηταί» και υπήρχε μια τόσο ισχυρή αντιζηλία μεταξύ των συμμάχων σχετικά με τη Μικρά Ασία, ώστε δεν ημπορούσαν να βγουν στην ακτή είτε μαζί, είτε χωριστά. Αυτό ήταν η πρώτη ένδειξη ελλείψεως επαρκούς βοηθείας πού τελικά επέφερε την Ελληνική συμφορά και την καταστροφή της Σμύρνης. Γι αυτό ολόκληρη η ευθύνη επιρρίφθηκε στους Έλληνες, οι όποιοι είχαν αποβιβαστεί ανάμεσα σε πληθυσμό, ιδιαίτερα όσον άφορα τους Τούρκους, πού είχε προσβληθεί απ’ τον ερχομό τους περισσότερο από όσο θα προσβάλλονταν οι λευκοί πολίτες του Mobile, εάν είχε δοθεί η εντολή γι αυτό σε στρατεύματα Νέγρων. Για τους Τούρκους ο Έλληνας δεν είναι μόνο ένας «άπιστος σκύλος», αλλά και ο άλλοτε σκλάβος.
Την ώρα πού οι Έλληνες προχωρούσαν στη διεύθυνση του Konak δηλ. του Διοικητηρίου πού ήταν στην Τουρκική συνοικία, πυροβολήθηκαν από κρυψώνες. Όπως με πληροφόρησαν πολυάριθμοι αυτόπτες μάρτυρες, όχι Σμυρναίοι, οι πυροβολισμοί είχαν εξελιχθεί σε καταιγισμό πυρός. Ο Υγιεινολόγος του Αμερικανικού Νοσοκομείου πού βρισκόταν στην περιοχή του Διοικητηρίου μου διηγήθηκε το έξης περιστατικό:
Μόλις άκουσε τους πυροβολισμούς, βγήκε τρέχοντας στην αυλή του Νοσοκομείου, γιατί φοβήθηκε, ότι, αν οι πυροβολισμοί προέρχονταν απ’ εκεί, θα ήταν δυνατό να προκαλέσουν αντίστοιχα πυρά απ’ τους Έλληνες. Είδε τότε έναν Τούρκο επάνω σ’ ένα δένδρο της αυλής του Νοσοκομείου πού είχε στα χέρια του ένα τουφέκι. Τον σημάδεψε με ένα περίστροφο και του είπε να κατέβει κάτω. Ο Τούρκος υπήκουσε. Αυτός πού μου έδωσε την παραπάνω πληροφορία ήταν Αμερικανός πολίτης όχι Ελληνικής η Αρμενικής καταγωγής. Οι Έλληνες συνέλαβαν μερικούς αιχμαλώτους, τους οποίους έβαλαν να βαδίσουν κατά μήκος της παραλίας, ώστε να φαίνωνται απ’ τα πολεμικά των Συμμάχων και των Αμερικανών, και τους ανάγκασαν να σηκώσουν προς τα επάνω τα χέρια τους. Μερικοί είπαν ότι οι Έλληνες στρατιώτες χτύπησαν με τις λόγχες τους μερικούς απ’ τους αιχμαλώτους των πράγμα πού έβλεπαν οι άνθρωποι πού ήταν μέσα στα σπίτια και επάνω στα πλοία. Δεν έγινε σφαγή με την έννοια του γενικού σκοτωμού αιχμαλώτων, αλλά κάτι λίγοι εσκότωσαν μερικούς με τον τρόπο πού είπαμε. Η πράξη αυτή είναι βέβαια δολοφονική, αξιόμεμπτη και βλακώδης και στους Έλληνες απόκειται να την δικαιολογήσουν όπως μπορούν.
Μέσα στην πόλη έλαβε χώρα κάποια ανταρσία κάτι σαν οχλαγωγία και σκοτώθηκαν κάπως περισσότεροι Τούρκοι. Αμερικανοί πού ήταν παρόντες έκαμαν διάφορους υπολογισμούς σχετικά με τον αριθμό των σκοτωμένων πού αναβιβάζονται από 50 μέχρι 300 ψυχές. Ο δεύτερος αριθμός είναι υπερβολικός. Έγινε επίσης και σημαντική λεηλασία και μέσα στη Σμύρνη και στις γύρω περιοχές.
Μιλώντας για το ζήτημα αυτό σ’ ένα φυλλάδιο με τον τίτλο «Οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι Χριστιανοί της Ανατολής» ο William Pember Reeves λέγει:
«Σχετικά με τα άτομα πού σκοτώθηκαν στη Σμύρνη, αυτά ήσαν Τούρκοι και ανήρχοντο, όπως μου διηγήθηκαν, σε εξήντα εξ, πού σκοτώθηκαν εν μέρει από Έλληνες στρατιώτες, εν μέρει απ’ τον όχλο της πόλεως. Σκοτώθηκαν επίσης και καμμιά εκατοστή από άλλες εθνικότητες. Οι πρωτουργοί των σκοτωμών αυτών εκτελέσθηκαν απ’ τις Ελληνικές Αρχές, πληρώθηκαν δε και αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων».
Από που είχε τις πληροφορίες του ο κ. Reeves μου είναι άγνωστο, αλλά αυτές συμπίπτουν με όσα μου είπαν Αμερικανοί πού ήσαν παρόντες και τους οποίους είδα λίγον καιρό μετά την απόβαση των Ελληνικών στρατευμάτων. Ήμουν όμως και εγώ παρών στη Σμύρνη όταν οι πρωτουργοί των ταραχών της 2ας Μαΐου καταδικάσθηκαν και εκτελέσθηκαν. Τότε ήταν πού ο Έλλην Γενικός Διοικητής ανακοίνωσε την σχετική απόφαση του και έδειξε την ικανότητα πού χαρακτήριζε όλη του τη Διοίκηση στη Σμύρνη. Κατέστειλε εντελώς τις ταραχές σε ελάχιστο διάστημα και τιμώρησε αυστηρά τους κακοποιούς. Τρεις απ’ τους αρχηγούς των ταραξιών, Έλληνες, μεταφέρθηκαν σε μια πλατεία δίπλα απ’ τη σιδηροδρομική γραμμή πού συνδέει τη Σμύρνη με τον Μπουτζά, εκτελέσθηκαν δημοσία και θάφτηκαν σε μέρος πού μπορούσαν να ιδούν τους τάφους των όλοι οι άνθρωποι πού περνούσαν μεταξύ του κέντρου παραθερισμού πού είπαμε και της κυρίας πόλεως. Οι τρεις αυτοί αρχηγοί των ταραξιών είχαν δικαστεί προηγουμένως από ένα στρατοδικείο και η απόφαση εκτελέσθηκε αμέσως. Και άλλοι πολλοί είχαν δικαστεί και καταδικάσθηκαν σε μικρότερες ποινές. Ο λαός πληροφορήθηκε ότι οι Έλληνες πού θα διατάρασσαν την τάξη θα τιμωρούνταν αυστηρότερα απ’ τους Τούρκους, αυτή δε η πολιτική εφαρμόστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της Ελληνικής κατοχής και συνέβαλε πάρα πολύ στην έλλειψη δημοτικότητας του Γενικού Διοικητού μεταξύ του ντόπιου ‘Ελληνικού πληθυσμού.
Ο κ. Στεργιάδης, ο Έλλην Γενικός Διοικητής, έβγαλε διαταγή όλοι όσοι είχαν στην κατοχή τους προϊόντα λεηλασίας να τα αποδώσουν αμέσως, γιατί αλλοιώτικα θα τιμωρούνταν βαρεία και ώρισε ένα μεγάλο εμπορικό κατάστημα στην οδό Franque, οπού έπρεπε να παραδίδονται αυτά τα είδη και στην πραγματικότητα παραδόθηκαν όλα τα προϊόντα λαφυραγωγίας. Όλοι οι Τούρκοι πού ισχυρίζονταν ότι είχαν ληστευθεί προσεκλήθησαν να υποβάλουν τα παράπονα τους στη Γενική Διοίκηση και τα παράπονα αυτά γίνονταν δεκτά με τόσο μικρή διερεύνηση, ώστε πολλοί Τούρκοι εκμεταλλεύτηκαν τεράστια την ευκαιρία και υπέβαλαν ψεύτικες η μεγαλοποιημένες απαιτήσεις. Επί πλέον είχαν αποβιβαστεί πολλοί Έλληνες κτηματίες και εξέχοντες κάτοικοι μικρότερων πόλεων οι όποιοι επήγαν στην επαρχία κι εκεί φοβερίζοντας τους χωρικούς και προστατεύοντας τους Τούρκους συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην αποκατάσταση της τάξεως, στις αγροτικές περιοχές. Ανάμεσα σ’ αυτούς διακρίθηκε κάποιος κ. Αδαμόπουλος, ιδιοκτήτης πολύ μεγάλης περιουσίας στο Ντεβελίκιοϊ, ένα χωριό πού βρίσκεται σε απόστασι 35 μιλίων απ’ τη Σμύρνη, ο όποιος επήγε εκεί και ανάγκασε τους χωρικούς να επιστρέψουν πρόβατα και άλλα πράγματα απειλώντας με βαρεία τιμωρία κάθε Έλληνα πού θα επείραζε Τούρκους.
Υπήρχε επίσης και ένας δικηγόρος λεγόμενος Αθηνογένης πού κατεπράυνε τους Έλληνες χωρικούς κατοίκους του Μπουτζά πού ήταν έτοιμοι να κάμουν ανταρσία με το να τους εξηγήσει την πραγματική σημασία της Ελληνικής αποβάσεως. Ο κ. Αθηνογένης επήγε στην Αμερική και έκαμε ενέργειες για την αυτονομία της Μικράς Ασίας και έκαμε πολύ καλή εντύπωση εκεί. Σ’ αυτούς πρέπει να προστεθεί και κάποια Κα Μπαλτατζή, σύζυγος ενός πού είχε γίνει Αμερικανός πολίτης, η οποία επισκέφθηκε ένα αγρόκτημα της κοντά στη Σμύρνη και εξασφάλισε την τάξη ανάμεσα στους χωρικούς. Πολύ γρήγορα αποκαταστάθηκε η ησυχία, αφ’ ενός χάρις στην επίδραση των Ελλήνων καλής κοινωνικής τάξεως και αφ’ ετέρου χάρις στα αυστηρά μέτρα πού έλαβε η Ελληνική πολιτική διοίκηση. Η αποκατάσταση αυτή της τάξεως αποτελούσε σχεδόν θαύμα όταν λάβει κανείς υπ’ όψη τους διωγμούς πού είχαν υποστεί οι Έλληνες πριν από τόσο λίγο καιρό. Πολλοί απ’ τους Έλληνες χωρικούς είχαν ληστευθεί και κακοποιηθεί απ’ τους ίδιους Τούρκους με τους οποίους τώρα έπρεπε να συμβιούν ειρηνικά και αγαπημένα.
Το έξης περιστατικό είναι αρκετό για να δείξει ποιο ήταν εκείνο πού ήταν επώδυνο στην μνήμη των Χριστιανών χωρικών:
Ένας μικρός αγροκτηματίας με πολύ μεγάλη οικογένεια είχε σπείρει ένα χωράφι με φασόλια για τη διατροφή της συζύγου και των παιδιών του γιατί τα φασόλια αποτελούσαν ένα απ’ τα κυριώτερα είδη τροφής για τους ανθρώπους αυτούς. Ένας Τούρκος αξιωματικός έδεσε το άλογο του μέσα στο χωράφι αυτό και ο γεωργός τον παρακάλεσε αν ήταν δυνατόν να βάλει το άλογο του σ’ ένα λειβάδι, οπού υπήρχε εξαίρετο χορτάρι για βοσκή. Η απάντηση ήταν ένα γερό μαστίγωμα εκ μέρους του αξιωματικού πού συνοδευόταν από υβριστικά και περιφρονητικά επίθετα μπροστά στην οικογένεια του γεωργού και στους άλλους χωρικούς. Αυτό είναι ένα απ’ τα πειό ήπια περιστατικά πού δείχνει τη γενική συμπεριφορά των Τούρκων απέναντι των Χριστιανών. Το ανέφερα γιατί υπέπεσε στην προσωπική μου αντίληψη και γιατί γνώριζα τον γεωργό πού ήταν πολύ αξιοπρεπής και αξιοσέβαστος άνθρωπος.
Πολυάριθμοι Έλληνες είχαν υποστεί προσβολές και αδικίες πού ήταν πολύ δύσκολο να λησμονήσουν και πού κρυφόκαιγαν μέσα στις καρδιές τους. Απ’ τον εξώστη του Προξενείου οπού βρισκόμουν, είδα μια μέρα έναν Τούρκο αμαξά να προσπερνά έναν Έλληνα συνάδελφο του και να τον χτυπά με το μαστίγιο του, πράγμα πού αποτελούσε άνανδρη πράξη γιατί η αντίσταση εκ μέρους του Έλληνα θα είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο του και γιατί δεν υπήρχε κανείς στον όποιο θα μπορούσε να καταφύγει ο ίδιος για να βρει το δίκηο του. Σε πολλές περιπτώσεις οι Έλληνες πού έπαιρναν πρόβατα απ’ τους Τούρκους προσπαθούσαν να πάρουν πίσω δικά τους πρόβατα πού τους είχαν αφαιρέσει εκείνοι.
Ένα απαίσιο συμβάν συνέβη σε ένα χωριό όχι μακρυά απ’ τη Σμύρνη και θα το εννοήσουν σ’ αυτή τη χώρα (τις Ηνωμένες Πολιτείες) και ιδιαίτερα στις Νότιες Πολιτείες. Κάποιος ισχυρός Τούρκος είχε βιάσει πολλά κορίτσια Χριστιανών και λίγο καιρό ύστερα απ’ την Ελληνική απόβαση οι πατέρες και αδελφοί των κοριτσιών τον έπιασαν και τον κρέμασαν. Η αγνότητα των γυναικών τους αποτελεί ένα πολύ ευαίσθητο σημείο ανάμεσα στους Έλληνες.
Ο κ. Στεργιάδης, ο Έλλην Ανώτατος Αρμοστής η Γενικός Διοικητής ήταν ένας αξιοσημείωτος άνθρωπος από πολλές απόψεις. Ήταν Κρητικός, όπως και ο κ. Βενιζέλος, ο όποιος τον επέλεξε για το αξίωμα αυτό, δυσκολώτερο του οποίου θα ήταν δύσκολο να φαντασθεί κανείς. Είχε πολύ βαθύ το αίσθημα της δικαιοσύνης και μια πολύ ανώτερη ιδέα του καθήκοντος και ζούσε σαν ερημίτης, χωρίς να δέχεται προσκλήσεις σε δεξιώσεις η να εμφανίζεται στην κοινωνία. Επιθυμούσε, όπως μου έλεγε, να μη δέχεται φιλοφρονήσεις και να μη δημιουργεί δεσμούς, έτσι ώστε να μπορεί να εφαρμόζει την ‘ίδια δικαιοσύνη απέναντι όλων, ανεξάρτητα απ’ την κοινωνική των τάξη. Πολύ γρήγορα είχε γίνει γνωστό ότι όταν εξέδιδε μια διαταγή εννοούσε χωρίς άλλο να την εφαρμόσουν όλοι.
Σε μια περίσταση παρευρέθηκα σε μια σπουδαία ιεροτελεστία πού έγινε στον Ελληνικό Μητροπολιτικό Ναό, στην οποία είχαν προσκληθεί οι αντιπρόσωποι των διαφόρων δυνάμεων καθώς και οι κυριώτερες Ελληνικές Αρχές. Ο ανώτατος Αρμοστής είχε δώσει διαταγή η ιεροτελεστία να είναι αυστηρά θρησκευτική και χωρίς πολιτική χροιά. Δυστυχώς ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, ο όποιος αργότερα δολοφονήθηκε απ’ τους Τούρκους, ανακάτεψε λίγη πολιτική στο κήρυγμα του, πράγμα πού συνήθιζε πάρα πολύ να κάμει. Ο Στεργιάδης πού στεκόταν κοντά του τον διέκοψε λέγοντας: «Σάς είπα όμως πώς δεν επιθυμούσα τίποτε απ’ αυτά».
Ο Μητροπολίτης κοκκίνισε, ξεροκατάπιε και διακόπτοντας απότομα τον λόγο του ετελείωσε με το «Εν ονόματι του Πατρός και του Υίου και του Αγίου Πνεύματος Αμήν» και κατέβηκε από το βήμα. Ο Αρμοστής πήγαινε μια μέρα σε ένα χωριό της επαρχίας για να παραστεί στα εγκαίνια ενός σχολείου όταν ένας απ’ τους συνοδούς του του είπε: «Διηγούνται μερικές άσχημες ιστορίες για τον παπά εδώ πέρα. Ότι αρνήθηκε να τελέσει την κηδεία για το παιδί μιας φτωχής χήρας πού είχε πεθάνει, γιατί δεν είχε η μητέρα του τα χρήματα πού χρειάζονταν για την αμοιβή του και έτσι το παιδί θάφτηκε χωρίς να γίνει η εκκλησιαστική ιερουργία».
Ο Αρμοστής δεν απάντησε τίποτε σ’ αυτά και δεν εξέφρασε τη γνώμη του. Όταν έφτασε στο χωριό πήγαν σε προϋπάντηση του μια επιτροπή απ’ τον Δήμαρχο, τον ιερέα κλπ. Όταν του συνέστησαν τον ιερέα ο Αρμοστής του έδωσε ένα γερό μπάτσο στο πρόσωπο λέγοντας: «Παλιάνθρωπε! Δεν θέλω να σας ξέρω. Ντροπιάζετε την Εκκλησία και το Ελληνικόν Έθνος».
«Δεν είναι όμως εκείνος ο παπάς εξοχώτατε» εξήγησαν οι παριστάμενοι. «Αυτός είναι καλός άνθρωπος. Τον άλλο τον διώξαμε». «Δώστε του εκατό δραχμές για τους φτωχούς του», είπε τότε η εξοχότης του στον γραμματέα του και έτσι το επεισόδιο έληξε. Όπως κι αν έχει το πράγμα είχε εκδηλώσει πολύ δραστικά τη γνώμη του για το είδος του ανθρώπου πού ήταν ο ένοχος ιερεύς.
Α Ρ Θ Ρ Α - Τ Η Σ - Ι Δ Ι Α Σ - Κ Α Τ Η Γ Ο Ρ Ι Α Σ :
- Συμπέρασμα Καταστροφής 1922
Το κυριώτερο όμως μάθημα, πού βγαίνει απ' τις σελίδες αυτές, είναι η διαρκώς αυξανόμενη αδυναμία του Χριστιανισμού πού είναι διηρημένος, ανειλικρινής, διαβρωμένος απ' τον υλισμό. Επί πλέον υπονομεύεται και ναρκώνεται σχετικά με την αρχική του ρωμαλέα και αφελή πίστη από τις σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις. - Μωαμεθανισμός και Χριστιανισμός
Είναι δύσκολο για τους Αμερικανούς πού ζουν στη Χριστιανική αύτη χώρα να αντιληφθούν τη θέση ενός ιεραποστόλου πού πηγαίνει σε μια Μωαμεθανική κοινότητα με το σκοπό να προσηλυτίσει τα μέλη της. Το πρόβλημα είναι το ίδιο ακριβώς με εκείνο πού θα αντιμετώπιζε ένας Μουσουλμάνος Χότζας η ιερεύς όταν εμφανιζόταν με δυο η τρεις γυναίκες με γιασμάκι σε μια ευσεβή κοινότητα Μεθοδιστών στο Michigan και άρχιζε μια εκστρατεία υπέρ του Προφήτου. - Ιεραποστολικά Ιδρύματα Αμερικής
Μερικά απ' τα ιεραποστολικά μας σχολεία και κολλέγια μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πού είναι ανοικτά για τις υποθέσεις τους και εκθέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Ιεραποστολής περιγράφουν ότι οι εργασίες τους ευδοκιμούν. Τα ιδρύματα αυτά η εξακολουθούν η ξαναρχίζουν τη λειτουργία τους υστέρα από ό,τι υπέφεραν κι αυτά απ' τις λεηλασίες και τις σφαγές. - Η Κατάρα της Ασίας XXIII (οι ξένοι - B')
Στις 8 Απριλίου αποφάσισε να εκκενώσει την πόλη πράγμα πού έκανε υπό τους εξής όρους: Ότι όλοι οι Χριστιανοί θα είχαν πλήρη προστασία, ότι τα σπίτια πού είχαν καταληφθεί από τη φρουρά δεν θα τα καταλάμβαναν οι Τούρκοι προτού να εγκαταλείψει η φρουρά την πόλη, ότι οι τάφοι των πεσόντων θα ήταν σεβαστοί· ότι θα εδίδονταν αρκετά μεταφορικά μέσα στους Γάλλους για να μεταφέρουν τα όπλα και πολεμοφόδια τους κλπ. γιατί τα δικά τους μεταφορικά μέσα είχαν εξαντληθεί. - Η Κατάρα της Ασίας XXII (Οι ξένοι)
Μολονότι η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο για να αγωνισθεί εναντίον της απόπειρας της Γερμανίας ν' αποκτήσει την ηγεμονία του κόσμου και για να αποσπάσει τα ιστορικά της σύνορα και τον έλεγχο της Αδριατικής απ' την Αυστρία, το εκ παραδόσεως ένστικτο της Ιταλίας είχε πράγματι σαν στόχο να εξασφαλίσει το απαραίτητο μέτρο ασφαλείας και ελευθερίας επεκτάσεως. - Η Κατάρα της Ασίας ΧΧΙ (ο αριθμός των φονευθέντων)
Πόσοι σφάγησαν μέσα στη Σμύρνη και στα προάστεια και τα χωριά της; Είναι αδύνατο να κάνει κανείς οιανδήποτε εκτίμηση εντελώς επιτυχή, οι προσπάθειες όμως υπερβολικής ελαττώσεως του σχετικού αριθμού κατ' ανάγκην προδίνει έλλειψη αξιοπιστίας. - Η Κατάρα της Ασίας ΧΧ
Η καταστροφή της Σμύρνης από τους Τούρκους υπήρξε ένα γεγονός μεγάλης σημασίας στην Εκκλησιαστική ιστορία. Την εποχή της γεννήσεως του Προφήτη, στα 570 μ.Χ. περίπου, ο Χριστιανισμός είχε ξαπλωθεί πέρα απ' την περιοχή πού γενικά σήμερα ονομάζουμε «Ευρώπη», στην αρχαία επαρχία της Ασίας πού εκτεινόταν ανατολικά μέχρι την Κασπία Θάλασσα - Η Κατάρα της Ασίας XIX
Στην Αθήνα, στο Παρίσι και αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνάντησα διαφόρους αυτόπτες μάρτυρες της μεγάλης καταστροφής πού μου διηγήθηκαν πράγματα πού είχαν ιδεί. Κράτησα σημειώσεις των μαρτυριών διαφόρων απ' αυτά τα πρόσωπα, αποκλείοντας προσεκτικά όλους εκείνους πού ήταν Έλληνες ή Αρμένιοι... - Η Κατάρα της Ασίας XVIII
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΗ' Η ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ George Horton “H Κατάρα της Ασίας” – 1926 Μετάφραση Γεωργίου Λ. Τσελίκα Το αντιτορπιλλικό έφθασε στον Πειραιά πολύ νωρ - Η Κατάρα της Ασίας XVII
Το έξης απόσπασμα από ένα γράμμα πού είχε γράψει μια κυρία πού συνδεόταν με τις Αμερικανικές Ιεραποστολές στην Τουρκία περιήλθε τελευταία στα χέρια μου. Έχει ημερομηνία 21 Σεπτεμβρίου 1922 και είχε σταλεί σ' έναν φίλο στις Ηνωμένες Πολιτείες. - Η Κατάρα της Ασίας XVI
Το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου 1922 κατά τις 11 η ώρα, άρχισαν ν' ακούωνται κραυγές τρόμου. Βγαίνοντας στην πόρτα του προξενείου είδα ένα πλήθος από πρόσφυγες, οι περισσότεροι γυναίκες, έτρεχαν κατατρομαγμένοι προς το Προξενείο προσπαθώντας να εύρουν καταφύγιο μέσα σ' αυτό και ότι δεν τους άφηναν να μπουν οι δυο ή τρεις ναύτες πού ήσαν προωρισμένοι για την υπεράσπιση της προξενικής περιουσίας. - Η Κατάρα της Ασίας XV
Οι περισσότεροι απ' τους πρόσφυγες αυτούς ήταν μικροί αγροκτηματίες πού είχαν ζήσει στα αγροκτήματα πού είχαν κληρονομήσει από τους προγόνους τους από πολλές γενεές. Οι προγονοί τους είχαν εγκατασταθεί στη Μικρά Ασία πριν οι Τούρκοι αρχίσουν ν' αναπτύσσονται σε έθνος... Εν τω μεταξύ τηλεγραφούσα επιμόνως να έλθουν στην Σμύρνη Αμερικανικά πολεμικά. Αν υπήρχε περίπτωση πού μια κατάσταση θ' απαιτούσε την παρουσία ναυτικών μονάδων, ήταν ακριβώς αυτή. - Η Κατάρα της Ασίας XIV
Η τελευταία πράξη στο τρομερό δράμα της εξοντώσεως του Χριστιανισμού μέσα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν η πυρπόληση της Σμύρνης απ' τα στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ. Η δολοφονία της Αρμενικής φυλής είχε συντελεσθεί στην πραγματικότητα κατά τα έτη 1915-1916 και οι πολυπληθείς και ακμάζουσες Ελληνικές Κοινότητες με εξαίρεση εκείνης της Σμύρνης είχαν καταστραφεί επίσης με θηριώδη τρόπο. - Η Κατάρα της Ασίας ΧΙΙΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ' ΤΙ ΗΤΑΝ Η ΣΜΥΡΝΗ George Horton “H Κατάρα της Ασίας” – 1926 Μετάφραση Γεωργίου Λ. Τσελίκα Η πυρπόληση της Σμύρνης και η σφαγή και ο διασκο - Η Κατάρα της Ασίας XII
Επί μερικά χρόνια ο Ελληνικός στρατός κρατούσε μια γραμμή μεγάλου μήκους χωρίς επαρκή τροφή και ιματισμό. Πολλές απ' τις στρατιωτικές αυτές μονάδες είχαν σταλεί απ' τους Συμμάχους να πολεμήσουν γι αυτούς στη Ρωσία, οπού είχαν υποστεί βαρείες απώλειες. - Η Κατάρα της Ασίας ΧΙ
Παρά τις πολλές δυσκολίες, οι Ελληνικές πολιτικές Αρχές κατά το μέτρο πού εκτεινόταν η επιρροή τους επέτυχαν να δώσουν στη Σμύρνη και σε ένα μεγάλο τμήμα του κατεχομένου εδάφους, την πειό ήσυχη, πολιτισμένη και προοδευτική διοίκηση πού υπήρχε εκεί σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων. - Η Κατάρα της Ασίας Χ
Πολλά έχουν λεχθεί για ωμότητες πού διέπραξαν τα Ελληνικά στρατεύματα κατά την απόβαση τους στη Σμύρνη. Στην πραγματικότητα τα συμβάντα πού έλαβαν χώρα την ήμερα της αποβάσεως και τις λίγες μέρες πού ακολούθησαν, έχουν μεγαλοποιηθεί ωσότου μεταφέρθηκαν στην δημόσια γνώμη σε πολύ μεγαλύτερες αναλογίες από ό,τι είχε γίνει... - Η Κατάρα της Ασίας ΙΧ
Ήμουν δώδεκα ετών, ήμουν μαζί με τη μητέρα μου. Μας ανάγκαζαν να περπατούμε με μαστίγια και δεν είχαμε νερό. Ήταν τρομερή ζέστη και πολλοί από μας πέθαιναν απ' τη δίψα. Μας χτυπούσαν με τα μαστίγια για να μας κάνουν να βαδίζουμε - Η Κατάρα της Ασίας VIII
«Ανεχώρησα απ' εδώ στις 16 Σεπτεμβρίου 1915 για το Χαλέπι. Είδα τους Αρμενίους για πρώτη φορά στο Αφιόν Καρά Χισάρ, όπου υπήρχε ένα στρατόπεδο δέκα χιλιάδων ψυχών, πού είχαν κατεβεί απ' τη Μαύρη Θάλασσα. Ήταν κατασκηνωμένοι μέσα σε σκηνές καμωμένες από υλικά κάθε είδους και η κατάσταση τους ήταν αξιοθρήνητη. - Η Κατάρα της Ασίας VII
Στα 1915, την εποχή της εκτεταμένης εξοντώσεως των Αρμενίων, ο Πρόξενος Jesse Β. Jackson υπηρετούσε στο Χαλέπι και διακρίθηκε πάρα πολύ για την βοήθεια πού είχε δώσει στον δυστυχισμένο αυτό λαό. Επειδή ο Πρόξενος Jackson είχε παρευρεθεί στις τρομερές εκείνες σκηνές... - Η Κατάρα της Ασίας VI
Η πλήρης και τεκμηριωμένη έκθεση του θηριώδους διωγμού του Ελληνικού πληθυσμού της περιοχής Σμύρνης πού έγινε στα 1914 δεν είναι δύσκολο να γίνει· θα είναι όμως αρκετό, σαν παράδειγμα να δώσωμε μόνο μερικά αποσπάσματα από μια έκθεση του αυτόπτου Γάλλου Manciet. - Η Κατάρα της Ασίας V
Στα 1911 μετατέθηκα στη Σμύρνη, οπού και έμεινα μέχρι τον Μάιο του 1917, οπότε οι Τούρκοι διέκοψαν τις σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από το 1914 μέχρι το 1917 ήμουν επιφορτισμένος με τα συμφέροντα της Entente στη Μικρά Ασία... - Η Κατάρα της Ασίας ΙV
Ένα γραφικό περιστατικό στη διαδικασία του «Εκτουρκισμού» έλαβε χώρα στη Μακεδονία τον Μάιο και Ιούνιο του 191 Ι. Ο Μωάμεθ ο Ε' έφθασε στη Θεσ/νίκη στις 31 Μαΐου του παραπάνω έτους, επάνω σ' ένα πολεμικό, πού συνοδευόταν απ' το μεγαλύτερο μέρος του Τούρκικου στόλου. - Η Κατάρα της Ασίας ΙΙΙ
Για να εννοήσωμε την παρούσα διήγηση πρέπει να ενθυμούμαστε ότι η Ανατολή είναι αμετάβλητη. Οι σημερινοί Τούρκοι είναι ακριβώς οι 'ίδιοι με κείνους πού ακολούθησαν τον Μωάμεθ τον Κατακτητή ανάμεσα απ' τις πύλες της Κων/πόλεως στις 29 Μαΐου 1453 - Η Κατάρα της Ασίας ΙΙ
Στον κατάλογο των σφαγών πού προηγήθηκαν απ' τα τεράστια εγκλήματα πού παρακολούθησα εγώ προσωπικώς περιέχεται η θανάτωση 14.700 Βουλγάρων στα 1876. Η σφαγή αυτή ενός συγκριτικώς μικρού από την Τουρκική άποψη — αριθμού Βουλγάρων... - H Κατάρα της Ασίας I
Ένας απ' τους σκοπούς για τους οποίους έγραψα το βιβλίο αυτό, είναι για να κάμω γνωστή την αλήθεια σχετικά με σπουδαιότατα γεγονότα και να ρίξω φως επάνω σε μια περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας διαπράχθηκαν κολοσσιαία εγκλήματα εις βάρος του ανθρώπινου γένους - Γνωστές τοποθεσίες γενοκτονίας Ελλήνων
Ο Ελληνισμός υπέφερε τα πάνδεινα στη Μικρά Ασία. Το λένε οι πρόσφυγες, το λένε τα βιβλία, το λένε οι ερευνητές, το λένε οι ΜΝΗΜΕΣ. Κι αυτές οι Μνήμες δεν μπορούν να σβήσουν από τους χάρτες, από την ιστορία μας, από την εξέλιξη των λαών στη Μικρά Ασία. - Ουσάκ
Το Ουσάκ (τουρκικά: Uşak· προφορά: [ˈuʃɑk]) είναι μία πόλη στην δυτική Τουρκία και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Αιγαίου. Η πόλη έχει πληθυσμό 187.886 (2012) κατοίκων και είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Ουσάκ. Είναι κτισμένη πάνω στην αρχαία ελληνική πόλη Τημένου θήραι που την αναφέρει ο Λυδός περιηγητής Παυσανίας - Περιοχή Κασταμονής
Καταγραφή τελευταίων αυθεντικών καταχωρήσεων από την περιοχή της Κασταμονής. Φωτογραφί - Περιοχή Νικομήδειας
Τελευταία στοιχεία προσφύγων περιοχής Νικομήδειας -- Παρακαλούμε τους αναγνώστες να παροτρύνουν κι άλλους συμπολίτες τους πρόσφυγες να καταγράφουν εδώ