Η Τρίγλια της Μ. Ασίας βρίσκεται βορειοανατολικά και στα δεξιά αυτού που εισέρχεται στον κόλπο της Κίου. Είναι κτισµένη πάνω σε δυο αντικριστούς λόφους. Ο ένας λόφος ονοµαζόταν λόφος Σταυροπηγής και ο άλλος, άγριος και απότοµος, ύψους 500 µ. περίπου, επειδή ήταν γεµάτος φωλιές κοράκων και γλάρων, ονοµαζόταν Κορακοφωλιά. Το 1915 είχε 3000 περίπου κατοίκους.
Βιλαέτια-Σαντζάκια, έρευνα της Διασπορικής Λογοτεχνικής Στοάς – Σταύρος Ανθόπουλος
Η «καλλίστη των πασών» κατά τον Στράβωνα, μια από τις επτά εκκλησίες των πρώτων χριστιανικών χρόνων, ιδρύθηκε σύμφωνα με τον μύθο από Φρύγες με τον βασιλιά τους Τάνταλο που της έδωσε το όνομα Ναύλοχος …Στη συνέχεια την κατέλαβαν οι Λέλεγες, λίγο αργότερα ο Αιολείς και τέλος οι Ίωνες… Στο διάβα το χρόνου απετέλεσε σπουδαίο οικονομικό και πνευματικό κέντρο. ‘Ήταν γνωστή για τη Εραστράτειο Ιατρική Σχολή, την Ευαγγελική Σχολή, την Εμπορική Σχολή Αρώνη, το Ιατρικό μουσείο, το νοσοκομείο, το ορφανοτροφείο, τα πάμπολλα τυπογραφεία της στα ποία τυπώνοντας επτά εφημερίδες και μια πληθώρα περιδικών…
Μικρό χωριό με περίπου 2000 κατοίκους κοντά στο Ερεγλί, που ανήκε στο σαντζάκι της Σινώπης, γνωστότατο από τα ορυχεία άνθρακα τα οποία απασχολούσαν πολλούς εργαζομένους….
Πρωτεύουσα του βιλαετίου με 45000 περίπου κατοίκους κτισμένη στα υψίπεδα της κεντρικής ανατολίας. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη του χρόνου με τη μυθολογία των φρυγών να θέλει την πόλη να ξανακτίζεται μετά τη «μεγάλη καταστροφή- κατακλυσμό»…
Ειλικρινά είναι άξιον απορίας το πάντρεμα ή η συνύπαρξη, αν θέλετε, τόσων μνημείων απείρου μάλιστα κάλλους, που λάξευσαν παράλληλα και σε πλήρη αρμονία η φύση και ο άνθρωπος. Μνημεία που προκαλούν ίσαμε τώρα τον θαυμασμό όλων… ειδικών και μη.