Ο όρος Τσακώνικη διάλεκτος δεν απαντάται στα τσακώνικα. Είναι ένας μεταγενέστερος όρος που δόθηκε από τους μελετητές. Οι φυσικοί ομιλητές όταν αναφέρονται στα τσακώνικα χρησιμοποιούν την έκφραση: Α γρούσσα νάμου, που σημαίνει ‘η γλώσσα μας’. Επιπλέον, η Τσακώνικη εντάσσεται στις γλώσσες υπό εξαφάνιση σύμφωνα με την Unesco
Αμύγδαλα … θρεπτικά, αλλά και σε διάφορες μορφές βοηθούν στο καθάρισμα του στήθους, δίνουν καλό ύπνο, ωφελούν στο συκώτι, στη σπλήνα, στο λαιμό, στον ανδρισμό.
Στο κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνονται μια σειρά από δράσεις και συνήθειες αιώνων της υπό έρευνα κοινότητας του Σεμέντερε, κοινές πολλές εξ αυτών με τις διπλανές κοινότητες του χώρου, για τη λαϊκή λατρεία, τα εορταστικά ήθη και έθιμα, τις δοξασίες αιώνων…
Βεβαίως το νερό του Κλήδονα ήταν μαγικό ή θα λέγαμε, με τις προαναφερόμενες εθιμικές πρακτικές, αποκτούσε τέτοιες «επίζηλες» δυνάμεις. Γι’ αυτό, λοιπόν, σε όλες τις κοινότητες του χώρου μετά το τέλος το δρώμενου και πάλι μετά μεγίστης προσοχής και επιμελείας, φρόντιζαν να μην το μαγαρίσουν, δηλαδή να μη το πετάξουν στο δρόμο, να πατήσουν με τα παπούτσια τους το μέρος, να περάσουν από πάνω του ζωντανά κλπ.
Όπως προαναφέραμε κατά τους μελετητές του εθίμου τα αντικείμενα ή οι κλήροι (κληρομαντεία), που έριχναν τα κορίτσια τα οποία επιθυμούσαν τη σχετική πρόβλεψη, ήταν πολλά μα και πολλές φορές παράξενα. Θα λέγαμε μάλιστα και ίσως με κάποιον απόκρυφο συμβολισμό. Σε κάθε περίπτωση πάντως επιδιωκόμενος σκοπός: η γνώση του μέλλοντος και της προσωπικής πορείας της καθεμιάς που συμμετείχε σε τούτο το παιχνίδι της χαράς.
Την τελευταία περίπου εκατονταετία της τουρκοκρατίας, το Κίτρος ήταν τσιφλίκι της οικογένειας Μπίτζιου και μεταβιβάζονταν κανονικά απ’ τον πατέρα στο γιο. Σπουδαιότερος και πιο γνωστός απ’ αυτούς ήταν ο Νικόλαος Μπίτζιος ή Νικολάκης, όπως τον έλεγαν, που έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Τα γυναικεία ανθρωπωνύμια που ακολουθούν πιο κάτω απαντώνται στην «Ιλιάδα» μόνον και αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των ονομάτων που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες. Υπολογίζεται ότι όλα τα ονόματα της Αρχαίας Ελλάδας ξεπερνούν τις 200,000…
Τα έπη του Ομήρου είναι αναμφισβήτητα τα σπουδαιότερα επικά έργα που δημιούργησε ποτέ ο ανθρώπινος νους. Είναι επίσης τα αρχαιότερα λογοτεχνήματα που έχουμε. Στα έπη αυτά που είναι γραμμένα σε δακτυλικό εξάμετρο απαντάται ένας απεριόριστος αριθμός αντιπαραθέσεων, ηρωισμών, προφητιών και χαμού επιφανών ατόμων της Αρχαίας Ελλάδας. Ανάμεσα στις αμέτρητες ιστορικές αλήθειες της “Ιλιάδας” και της “Οδύσσειας” βρίσκουμε χιλιάδες ανθρωπονύμια.
Η γυναικεία φορεσιά της Ελευσίνας (νυφική & γιορτινή) και γενικά των υπόλοιπων κουντουριώτικων χωριών, σταδιακά δέχθηκε επιδράσεις από τα Μέγαρα, την Σαλαμίνα, και την Αθήνα, αφού πολλά εξαρτήματα έχουν ομοιότητες η φτιάχνονταν σε αυτές τις περιοχές.
Τους τοπικούς χορούς δεν θα τους χωρίσουμε σε κατηγορίες, αλλά σε χρονικές περιόδους. Στον Ασπρόπυργο ουδέποτε συμμετείχαν οι άντρες στον χορό, στην πλατεία (δημόσιος χορός) παρά ελάχιστες φορές και μόνο τις απόκριες, αφού είχαν τελειώσει οι γυναίκες.
Αυτό γενικά γινόταν και σε άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις αρραβώνες, γάμους κτλ με διαφορετικό τρόπο. Μέχρι το 1930 ο δημόσιος χορός γινόταν στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου
Το Κίτρος, με το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821 κι ύστερα απ’ την εκτέλεση του επισκόπου Μελέτιου στη Θεσσαλονίκη (18 Μαΐου 1821), του οποίου η θανάτωση θεωρήθηκε απ’ τους Οθωμανούς σαν ισχυρή απόδειξη ενοχής του χωριού και συμμετοχής του στην εξέγερση της απελευθέρωσης, εκτέθηκε στην οργή των Τούρκων και θεωρήθηκε σα φωλιά των επαναστατών και εστία ταραχών και πονοκέφαλων για το Γιουσούφ πασά της Θεσσαλονίκης. Γι’ αυτό και τα πρώτα τουρκικά στρατεύματα που αποβιβάστηκαν σ’ αυτό, με προορισμό τη Μηλιά και τα άλλα ορεινά χωριά των Πιερίων, το χτύπησαν με ιδιαίτερη μανία και το ερήμωσαν τελείως.
Ζηλεύω τη λάμψη και το παιχνίδισμα των ματιών τους, σαν να μιλούν για τον τόπο τους… Βλέπω την αγάπη τους και τη λατρεία τους γι’ αυτό, το δέσιμό τους με τη γενέτειρά τους. Καταλαβαίνω το δέος, την αδάμαστη θέλησή τους να πορευθούν στην περπατησιά του χρόνου, στα μονοπάτια της μνήμης…