(Σύδνεϋ, 15/10/2006)
Η κυριαρχία της Δυναστείας των Μακεδόνων αυτοκρατόρων καλύπτει δύο περίπου αιώνες, παρά την «ασυνέχεια» που επικρατεί ως κανόνας, εξαιτίας των πολλών αντιβασιλέων οι οποίοι κυβερνούν ως εκπρόσωποι των ανηλίκων βλαστών του αυτοκρατορικού οίκου.
Η μάχη της Χαιρώνειας[1] δεν ήταν το τέλος της Ελληνικής Ιστορίας, όπως μερικοί ιστορικοί του 19ου αι. υποστήριξαν, αλλά η αρχή ενός καινούργιου κεφαλαίου στην Ελληνική Ιστορία. Οι Ελληνιστικοί χρόνοι υπήρξαν για την Ελλάδα η χρονική περίοδος κατά την οποία η Ελληνική γλώσσα υπερβαίνει τα τότε Ελληνικά σύνορα και αποβαίνει «παγκόσμια». Ετούτη την περίοδο έχουμε τη δημιουργία σπουδαίων έργων. Από τον όρο της Αγίας Γραφής[2] «Ελληνισταί», ο Joh Gust. Droysen υιοθετεί και χρησιμοποιεί τους όρους «Ελληνιστικοί χρόνοι» και Hellenismus (Ελληνισμός). Άλλοι τοποθετούν την έναρξη των Ελληνιστικών χρόνων στα μέσα του 4ου αι.[3] Ετούτη η εκδοχή ενισχύεται από τον τάφο του «Petosiris» στην Ερμούπολη της Αιγύπτου[4], από τον πάπυρο των «Περσών» του Τιμόθεου στο Abousir-el-Meleq[5] και από το Μαυσωλείο του Δυνάστη της Καρίας, Μαύσωλο[6].
Οι Αρχαίοι Μακεδόνες, ανήκουν στα Ελληνικά φύλα τα οποία με την κάθοδο των Δωριέων[4], στο τέλος της 2ης π. Χ. χιλιετηρίδας, εγκαταστάθηκαν στο ΒΑ τμήμα της Ελληνικής Χερσονήσου. Οι Μακεδόνες δεν προχώρησαν προς νότο, όπως έκαναν τα υπόλοιπα Ελληνικά φύλα, αλλά παρέμειναν στο τμήμα αυτό της Ελληνικής γης η οποία απέβη η πατρίδα τους και ονομάστηκε από αυτούς “Μακεδονία”
Η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή έχει αποκαλύψει πλήθος αρχαίων ελληνικών αγαλμάτων, αγγείων, νομισμάτων, ελληνικών (και λίγων ρωμαϊκών) επιγραφών. Εδώ στην αρχαιότητα υπήρχε η ελληνική πόλη Αστραίον. Στη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο θα συναντήσουμε την πόλη ως Τιβεριούπολη. Στην πόλη αυτή μαρτύρησαν το 362, επί Ιουλιανού, οι «δεκαπέντε μάρτυρες».
Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών και το ανεπίλυτο πρόβλημα με την οριστική ονομασία της νέας αυτής χώρας, δημιούργησαν εντάσεις και αύξησαν τις προκαταλήψεις και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο έντιμος συμβιβασμός ανάμεσα στις δύο χώρες…
Ο Απόστολος Παύλος, στη διάρκεια της δεύτερης περιοδείας του (52 ή 53 μ.Χ.), προερχόμενος απ’ τη Βέροια και πηγαίνοντας για τη Νότια Ελλάδα, πέρασε, σύμφωνα με την παράδοση, απ’ τη διπλανή Μεθώνη, όπου και επιβιβάστηκε σε πλοίο για την Αθήνα. Από κει «εξαπέστειλαν (αυτόν) οι αδελφοί, πορεύεσθαι ως επί την θάλασσαν»1.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΔΝΑ ΤΟ 148 π.Χ. Τρία χρόνια μετά τη μάχη της Πύδνας, η ρωμαϊκή Σύγκλητος έστειλε αντιπροσώπους της στη Μακεδονία, για να δουν από κοντά την…
Η Πύδνα είχε αποκτήσει κατά καιρούς ξεχωριστή δύναμη και ιδιαίτερα την εποχή του Φιλίππου του Β’ είχε τονιστεί πολλές φορές απ’ το Δημοσθένη, το μεγάλο ρήτορα των αιώνων, η ζωτικότητά της και η μεγάλη σημασία της, σ’ ότι αφορούσε την ισορροπία των δυνάμεων στον τότε Ελλαδικό και στο Μεσογειακό γενικότερα χώρο. Κι όλη αυτή η διάκριση και η σπουδαιότητα της Πύδνας οφείλονταν στον πλούτο της, στη γεωγραφική της θέση και περισσότερο στο ζωτικής σημασίας λιμάνι της.
Αμέσως μετά την εκπόρθηση της Πύδνας, ο Αιμίλιος Παύλος έστειλε πρέσβεις του στη Ρώμη, για να αναγγείλουν την περήφανη νίκη του στη Σύγκλητο. Η αντιπροσωπεία αυτή αποτελούνταν από τρεις αξιωματικούς του με επικεφαλής το Μέτελλο. Λίγες μέρες πριν απ’ την τελική νίκη του Αιμιλίου, κυκλοφόρησε φήμη στον ιππόδρομο της Ρώμης, ότι οι Ρωμαίοι νίκησαν τον Περσέα στη Μακεδονία. Το πράγμα, όμως, πέρασε σαν ένας φευγαλέος ψίθυρος και ξεχάστηκε, γιατί δεν υπήρχε συγκεκριμένη πληροφορία. Παρ’ όλα αυτά, ο λαός έτρεξε στους ναούς και πρόσφερε θυσίες και θυμιάματα στους βωμούς, παρακαλώντας τους θεούς να βγάλουν αληθινές αυτές τις φήμες.
Το 311 μ. Χ. αρχίζουν οι διαμάχες και οι πόλεμοι μεταξύ των τεσσάρων αυτοκρατόρων της Ρώμης. Οι τελευταίες φάσεις των εμφυλίων αυτών πολέμων εξελίσσονται στα μέρη της Μακεδονίας και της Θράκης, οπότε και η Μασκεδονία περνάει στα χέρια του Μ. Κωνσταντίνου. Ο στρατός ξεχύνεται στην Πιερία και κυριεύει τα κάστρα της. Στο αρχαίο κάστρο του Κίτρους κυματίζουν τα χριστιανικά λάβαρα του αργότερα ισαπόστολου ανακηρυχθέντα βασιλιά. Η Θεσσαλονίκη είναι στα χέρια του και σ’ αυτή στέλνει το 324 να κρατηθεί ο αιχμάλωτός του πια και τελευταίος των αντιπάλων του Λικίνιος
Το Κίτρος, με το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821 κι ύστερα απ’ την εκτέλεση του επισκόπου Μελέτιου στη Θεσσαλονίκη (18 Μαΐου 1821), του οποίου η θανάτωση θεωρήθηκε απ’ τους Οθωμανούς σαν ισχυρή απόδειξη ενοχής του χωριού και συμμετοχής του στην εξέγερση της απελευθέρωσης, εκτέθηκε στην οργή των Τούρκων και θεωρήθηκε σα φωλιά των επαναστατών και εστία ταραχών και πονοκέφαλων για το Γιουσούφ πασά της Θεσσαλονίκης. Γι’ αυτό και τα πρώτα τουρκικά στρατεύματα που αποβιβάστηκαν σ’ αυτό, με προορισμό τη Μηλιά και τα άλλα ορεινά χωριά των Πιερίων, το χτύπησαν με ιδιαίτερη μανία και το ερήμωσαν τελείως.
Το Κίτρος σήμερα αποτελείται από τρεις συνοικισμούς. Το συνοικισμό των Γηγενών, που είναι στη μέση του χωριού, κατέχει τη θέση του παλιού οικισμού και αποτελείται απ’ τους παλιούς, τους ντόπιους κάτοικους κι από τους δυο νέους συνοικισμούς, του Καβακλί και της Μπάνης ή Μπάνας.
Οι οικισμοί αυτοί δημιουργήθηκαν το 1926, με τον ερχομό των προσφύγων, που έφτασαν εδώ απ’ την Ανατολική Ρωμυλία, ύστερα απ’ την υπογραφή και εφαρμογή της συνθήκης του Νεϊγύ.